Monday, May 20, 2024
spot_img
HomeFoto GaleriaNotisia Rpv: Formasaun kona ba PAN-VBJ iha Municipiu Viqueque

Notisia Rpv: Formasaun kona ba PAN-VBJ iha Municipiu Viqueque

Tersa  feira loron 18-07-2023 semana ne’e iha salaun Administrasaun Municipiu Viqueque Beloi hala’o    sorumutu ida hodi reativa fila fali Grupu Traballu Jeneru tuir Rezulusaun Governu Nu. 35/2017 no formasaun kona ba Planu Asaun Nasional Violensia Bazeia ba Jeneru ( PAN-VBJ ) 2022-2032 durante loron tolu ( 3 ). Tuir gestor ba programa Spotlight UNDP nian Livio Xavier katak, objetivu hosi formasaun ne’e atu hasa’e partisipantes sira nia konyesementu kona ba PAN-VBJ ne’e rasik atu nune’e bele implementa iha baze ho diak. Livio Xavier mos hatutan dehan Programa ne’e hahu tiha ona iha tinan 2017 no implementa iha Municipiu tolu mak hanesan, Municipiu Viqueque, Ermera no Municipiu Bobonaru. Iha 2020.

“ programa nee hahu ita hahu  iha   2020 iha momentu neba  equipa UN-WOMEN  ho Agensia sira seluk  hamutuk ho UNDP  halo ninia  accesmentu i  halao iha nivel Munisipio Viqueque  Bobonaro I mos Ermera   hodi buka kompriende  kona ba  lalaok implementasaun  PAN VBJ  ka nap gbv  ba 2017 no 2021 iha munisipio Viqueque, Ermera no Bobonaru acessmentu ne’e halao ba menbru gropu trabalho  jeneru  no linhasMministerias no parseiru  ONG  relevantes  sira  I resultadu hatudu katak parseiru barak ladun rona konaba   PAN VBJ  maske  sira nia Instituisaun ka Organizasaun lista ,nudar parseiru implementador ba aktividade sira iha pillar  balu PAN- gbv  nian I dezafius seluk nebe mak identifika iha acessmentu ida nee iha mos montante  orsamentu nebe mak lista ona  ka preve iha kada aktividade maibe  parseiru implementador sira  seidauk kompriende oinsa atu hetan orsamentu hirak neehodi implenta aktividade refere nune difikulta tebes parseiru atu integra atividade PAN VBJ iha sira nia planu anual munisipio no aloka orsamentu     hodi implementa aktividade refere atu implementa  atividade iha  PAN- gbv  ho diak presiza grupo trabalhu jeneru nebe forte iha Munisipio tolu ita mensiona dadaun no grupo trabalhu  jeneru ne forma bazia ba Rezolusaun Governo Nu.35/2017 nebe acessmentu hatudo katak mudansa politika no mudansa estrutra Governo afeta existensia  estrutura  menbru   I dezafiu ida nee afeta ba implementasaun knar no responsabilidade nebe hakerek iha rezolusaun governu nu.35/2017no objetivu husi formasaun ida nee atu hasae partipantes sira nia konesementu konaba estrutura knar no responsabilidade  menbru grupo trabalhu  jeneru nebe hakerek iha rezolusaun ne nia laran .segundo planu asaun  nasional bazeia  ba violensia  2022 too 2032 no aktividade nebe lista  kada pillar ka nap gbv   nee rasik  I linha ministerias no parseiru relevantes  sira nia knar atu implementa aktividade refere’’

Gestor  programa spotlight ne’e haktuir tan katak, estratejia balun husi PAN-VBJ iha nivel Municipiu maka atu reduz Violensia kontra Feto no Labarik Feto sira iha TL liu liu iha Municipiu tolu nebe temin ona iha leten.

“ Estratejia  balun husi nap gbv  iha nivel  Munisipio atu reduz ho nia titulo  mundo ida ho zero violencia kontra  feto ho labarik feto,, iha Timor liuliu iha Munispio  tolu   nebe spotlight halo intervensaun   ita servisu hamutuk ho munisipio tolu Ermera  nomor un bazeia ba   healt survey nebe halao husi ministeriu finansas kopera hamutuk ho unfpa iha 2016 nebe nota ka resultadu katak munisipio tolu mak as liu entrmos kazu sira nebe afeta ita nioa inan feto no labarik feto iha timor leste entaun munisipio tolu nee konsidera hanesan mais alto oinsa atu redus entaun  programa spotlight inisitive  tama mai ho  objetivu  atu redus numero kazu sira nebeb as no problema sira nebe afeta ba ita nia inan feto no labarik feto iha timor laran.Hanesan ohin hau dehan ermera tur iha numero un tuir mai Bobonaru no Viqueque tur iha terseiru lugar,liu husi formasaun ida nee liu husi ita bot sira nia esforsu tomak ita bele redus karik bele halakon ka hamenus maske ita hatene katak  iha   problema  tanba ita moris iha sosiedade patriakal nebe sempre domina husi ita mane sira nebe mai ho sentidu egois,hakarak feto laiha lian.Ho objetivu husi formasaun nee bele haklean ita hotu hotu laos munisipio viqueque deit maibe ho esperansa bot liu husi servisu esforsu  liu husi  ita nia Governo halo atraves husi sei bele redus mos ita nia sosiedade nebe iha ’’.

Alende nee izabel adalziza  hanesan sefe Departamentu Prevensaun Violensia Baziea ba Jeneru  husi Sekretaria Estadu Inkluzaun ( sei )  haktuir  katak Programa Inisitiva Spotlight ne’e laos agora maka foin hahu maibe desde kedas iha tinan 2020 SEI rasik hamutuk ho Ajensia UN WOMEN mak servisu hodi identifika Municipiu tolu hanesan Ermera, Bobonaru no Viqueque tamba hare ba dadus Violensia nebe akontese as liu kompara ho Municipiu sira seluk.

“ Em primeiru lugar  hau hakarak hatoo deit katak   Programa  Inisiativa Spotlithg nee   laos agora maibe wainhira  hahu  iha  tinan 2020 ami rasik duni equipa ida husi sei  mak  hamutuk ho un women nebe identifika  Munisipio tolu hanesan Ermera, Bobonaru ,no Viqueque. atu dehan   katak Munisipio tolu nee laos especial maibe tanba hare ba nia dadus  Violensia nebe akontese  ass,,Munisipio tolu sai hanesan prioridade  primeiru   sai hanesan  pilotu ba implementasaun ba programa Inisitiva Spotlight ho ida sei servisu hamutuk ho  UN WOMEN depois de programa Inisiativa Spotlight nee hahu ami mai ona iha Viqueque  iha Munisipio tolu  mak ami tun atu bele fahe imformasaun ba iha kada Mmunisipio atu bele implementa liuliu oinsa atu forma  GrupoTrabalho  Jeneru nee nomos oinsa atu bele integra Planu Asaun Nnasiona bazeia ba Jeneru  iha ita nia planu ba  programa  kada tinan  iha Munisipio nia laran  maibe tinan tolu liu ba ita hare katak programa nebe mak  halao husi programa Inisitiva Spotlight  lao maibe neneik liu I balun mos ita hare katak  intensaun ida oinsa para atu  Munispio sira atu bele  iha konesementu  atu nunee integra Planu  Asaun Nasional bazeia ba Jeneru  iha ita bot sira nia planu no programa  anual  kada tinan.ho tinan tolu liuba maibe ohin ida nee ami heta fila fali konvite husi undp ho nia obejetivu primeiru nemak  sei mai oinsa reativa fila fali grupo trabalhu zeneru nebe eziste iha munisipio viqueque nian ,tanba ita hatene katak  formasaun grupo trabalhu zeneru ne bazeia ba ita nia rezolusaun governo nu.35/2017  dadaun nee hau ho equipa tekniku  ami mai hotu iha nee ho hanoin ida katak atu hare  fila fali saida mak ita bot sira halo ona no saida mak ita bot sira seidauk halo no reativa fila fali atividade nebe mak lao ladun diak  no ami nia equipa sei lori atu hare saida deit mak papel grupo trabalhu zeneru nia nomos oinsa atu harii fila fali tanba durante nee karik parte husi undpnia observasaun katak  grupo trabalhu zeneru nebe  mak eziste  iha Munisipio Viqueque ladun lao ho diak entaun hakrak laos atu halo foun maibe ita halo reflesaun ida  atu bele hare atinjimentu nee too  iha nebe .No oinsa ita bot sira atu integra  planu asaun nasional  violensia bazeia ba zeneru iha ita bot sira nia  planu no programa nebe  ita bot sira halo iha planu anual kada tinan,tanba iha PAN nee rasik iha Ministeriu lima nebe mak sai hanesan xave ba implementador nebe  mak primeiru  Miniteriu Justisa, Ministeriu Adminitrasaun Statal, Ministeriu Interior, Ministeriu Solidariedade Social nomos  Ministeriu Edukasaun”.

 

Entretantu actividade Reativa fila fali Grupu Traballu Generu no formasaun kona ba Planu Asaun Nasional Violensia Bajei ba Jeneru ( PAN-VJB ) ne’e loke hosi Sekretariu Municipiu Teotonio Sarmentu  da silva no partisipa hosi Directores Linhas Ministeriais sira hotu Administradores Posto lima, Plisia VPU Municipiu no Postu sira no mos Sociadade Civil balun. No actividade treinamentu ne’e la’o durante loron tolu hahu hosi loron 18 – 20 fulan Jullu 2023 ne’e. Actividade ne’e hetan suporta hosi UNDP iha TL no formadores sira mai hosi SEI no Ministeriu Finansas.

 

Jornalista; Eugenia Alves

 

 

RELATED ARTICLES
Continue to the category
0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments
Fans na'in: mak rona hela.
Loading ...

Trending Semanal.

0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x